గత ఏడాది "బాపు బొమ్మల కొలువు"లో నే తీసిన ఈ నవల తాలూకూ ఫోటోలు:
ఇక ఈ నవల కథా కమామిషు ఏంటా అని అంతర్జాలంలో వెతికితే, పుస్తకం.నెట్లో జంపాల గారు రాసిన వ్యాసం , ఈ పుస్తకఆవిష్కరణ సమయంలో వంశీ చెప్పిన మాటలు కనబడ్డాయి. తాను చిన్నప్పటినుండి `తిరిగిన రంపచోడవరం,మారేడుమిల్లి, గోకవరం మొదలైన ప్రాంతాలలో తనకెదురైన అనుభవాలను అక్షరీకరించి మన్యంరాణి నవల రచించినట్లు; రంపచోడవరం దగ్గర ఉన్న తన సొంతఊరు చుట్టుపక్కల పలు ప్రాంతాలలో,ఎన్నో మారుమూల ప్రాంతాలలో, ట్రైబల్‌ ఏరియాలో కూడా తాను తిరిగాననీ, ఆ అడవి చూస్తుంటే...ఈ నవల ఆలోచన కలిగాయి అని వంశీ చెప్పారు.
వంశీ చేసిన ఈ పరిశోధనాత్మక ప్రయాణాల వల్లనే ఈ నవలలో గిరిజనుల జీవన విధానం, కట్టుబాట్లు, ఆచారాలు,నమ్మకాలు మొదలైనవాటి గురించిన మంచి వివరణాత్మక వర్ణన సాధ్యమైంది అనిపించింది. ఈ నవల ద్వారా గిరిజనుల గురించి, ఆయా పల్లెల గురించీ ఎన్నో విషయాలు తెలిసాయి. కథ చదువుతుంటే అడవుల్లో నానాటికీ అంతరించిపోతున్న వృక్షసంపదల గురించి, మాయమౌతున్న అరుదైన పశుపక్ష్యాది జాతుల గురించి రచయిత పడే ఆవేదన స్పష్టంగా కనబడుతుంది. నవలలో చెప్పిన రకరకాల పక్షి జాతులు, ఎన్నో రకాల చెట్లు, పూతీగెలు, వివిధరకాల పళ్ళ గురించిన వివరాలు ఎంతో పరిశోధన చేస్తేనే తెలుస్తాయి. అరుదైన ఇంతటి విషయ సేకరణ చేయటం సామాన్యమైన విషయం కాదు. ముఖ్యంగా వంశీ వర్ణించిన అడవి అందాలు కళ్ళకు కట్టినట్లుగా, ఆ ప్రాంతానికి వెళ్ళి చూడాలి అనిపించేలా ఉన్నాయి. ఈ విషయంలో మాత్రం వంశీని అభినందించకుండా ఉండలేము.
అయితే, బాపూ గీసిన ఇంత అందమైన చిత్రాలకు సరిపోయే దీటైన కథ కూడా ఉంటే మన్యంరాణి ఒక అద్భుతమైన నవలగా మిగిలిపోయేదే. కానీ కథలో ఎక్కువైన నాటకీయత, చివర్లో అతకలేదనిపించిన ముగింపు కథను తేల్చేసాయి. కథకు ప్రాణంపోసేంతటి అందమైన బొమ్మలను బాపూ గీసినా, వాటికి దీటుగా నిలబడేంతటి గొప్ప కథ నవలలో లేకపోవటం నన్నెంతో నిరాశకు గురిచేసింది. కథలో ఎంతో ప్రాముఖ్యత ఇచ్చిన అందమైన నాయిక "కొమరం రాజమ్మ"కు ప్రత్యేకమైన వ్యక్తిత్వమేమీ లేకపోవటం, తన అందాన్ని అద్దంలోనో, కొలనులోనో చూసుకోవటం తప్ప కథనంలో ఆమె పాత్ర పెద్దగా ఏమీ లేకపోవటం ఆశ్చర్యం కలిగించింది. నవలలో నాకు నచ్చిన ఏకైక పాత్ర "కొమరం లచ్చన్న". ఈ లచ్చన్న మావే కథలో హీరో ! అడవితల్లిపై ఆ ముసలిగిరిజనుడికి ఉన్న ప్రేమాభిమానాలు, వన సంపదను రక్షించాలనే అతని తాపత్రయం, తోటి గిరిజనులకు అతను అందించే ఉచిత వైద్యసేవ అతడిని గుర్తుంచుకునేలా చేస్తాయి. ఇంతకు మించి కథలో చెప్పుకోదగ్గ పాత్రలేమీ లేవు.
పేజీల్లో మధ్య మధ్య ముఖ్యమైన సన్నివేసాలకు బాపు వేసిన అద్భుతమైన బొమ్మలే ఈ నవలకి ప్రాణం పోశాయి. ఆ బొమ్మలే నేనీ పుస్తకం కొనుక్కునేలా చేసాయి. ఇంతటి పరిశోధన జరిపాకా తనకు లభించిన సమాచారాన్ని ఇలా నవలలా కాకుండా, గిరిజనుల జీవనాన్ని గురించిన ఒక సమాచారాత్మక పుస్తకంగా వంశీ రాసి ఉంటే ఎంతో బాగుండేది. ఆయన సేకరించిన వివరాలకు సాహిత్యంలో సుస్థిర స్థానం దొరికిఉండేది అనిపించింది నాకైతే..!
