आज भी है मॆरॆ कदमॊं कॆ निशा आवारा..

మధుర గాయకుడు హరిహరన్ స్వయంగా స్వరపరిచిన "Horizon(1988)" అనే గజల్స్ ఆల్బం ఉండేది మా ఇంట్లో. హరిహరన్ వాయిస్ మొదటిసారి విన్నది అందులోనే నేను. ఆ ఆల్బమ్ లో మొత్తం ఎనిమిది గజల్స్ ఉంటాయి. అన్ని బాణీలూ హరిహరన్ వే .అన్నీ కూడా చాలా చాలా బావుంటాయి. గజల్స్ మధ్యన వచ్చే సంతూర్ వాదన వింటుంటే మనసు ఎటో గాల్లో తేలిపోతూ ఉంటుంది. అంత బాగా స్వరపరిచారు హరిహరన్. ఆ కేసెట్లో మొదటి గజల్ "ఆజ్ భీ హై మెరే కద్మోం కే నిషా ఆవారా.." ! సాహిత్యాన్ని రాసినది ముమ్తాజ్ రషీద్. 

మొదటిసారి విన్న గజల్, అదీ హరిహరన్ వాయిస్ అవడంతో నాకు తెలిసిన గజల్స్ అన్నింటిలోకీ ఇది అత్యంత ప్రీతిపాత్రమైనదైపోయింది. కాస్త ఉదాసీనమైన సాహిత్యమని నేను వినడం మానేసాను కానీ ఇప్పటికీ చాలాసార్లు అప్రయత్నంగా నానోటి వెంట ఈ గజల్ వచ్చేస్తుంటుంది. ఇందులో "जिसकॊ भी चाहा उसॆ टूट कॆ चाहा राशिद.. कम मिलॆंगॆ तुम्हॆं हम जैसॆ यहां आवारा" అన్న వాక్యాలు పాడుకుంటే లోపల దాగున్న వేదనేదో తేలికైనట్లు అనిపిస్తుంది. ఈ గజల్ లో సాహిత్యం కన్నా హరిహరన్ తీసే గమకాలు నాకు చాలా ఇష్టం. మళ్ళి మళ్ళీ విన్నప్పుడు బాగా తెలుస్తాయి. 


Ghazal: Aaj bhi hai mere..
Lyrics: Mumtaz Rashid
Singer & Composer: Hariharan

సాహిత్యం:
ప: आज भी है मॆरॆ कदमॊं कॆ निशा आवारा
तॆरी गिलयॊं में भटकतॆ थॆ जहा आवारा
((आज भी है मॆरॆ..))

1చ: तुझसॆ क्या बिछ्डॆ तॊ यॆ हॊगई अपनी हालत..
यॆ हॊगई अपनी हालत..
जैसॆ हॊ जाऎ हवावों में धुवां आवारा(२)
((तॆरी गिलयॊं में..))

2చ: मॆरॆ शॆरॊं की थी पेह्चान उसी कॆ दम सॆ..
उसी कॆ दम सॆ..
उसकॊ खॊ कर हुए बॆ­नाम­ निशा आवारा(२)
((तॆरी गिलयॊं में...))

3చ: जिसकॊ भी चाहा उसॆ टूट कॆ चाहा राशिद..
उसॆ टूट कॆ चाहा राशिद..
कम मिलॆंगॆ तुम्हॆं हम जैसॆ यहां आवारा(२)
((तॆरी गिलयॊं में...))

***   ***

ఈ ఆల్బమ్ లో మిగిలిన గజల్స్ లో
* फूल कॆ आस पास रेह्तॆ हैं
* हमनॆ काटी हैं तॆरी याद मॆं रातॆं अक्सर
* शराब ला.. शराब दॆ
* बन नही पाया..
* क्या खबर थी..
మొదలైనవవి చాలా బావుంటాయి. మొత్తమ్ ఆల్బమ్ ని క్రింద లింక్ లో వినవచ్చు:
http://play.raaga.com/hindi/album/ghazals­by­hariharan­horizon­g0000381

 

मोहब्बत करनेवाले कम ना होंगे..

ఇందాకా నెట్ లో వార్తలు చదువుతుంటే.. అమితాబ్ చెప్పిన వాక్యాలు విని లతాజీ కళ్ళల్లో నీళ్ళు తిరుగాయని, ఆవిడ ట్వీట్ చేసారన్న వార్త కనబడింది. (http://zeenews.india.com/entertainment/celebrity/when-amitabh-bachchan-made-lata-mangeshkar-cry_1500535.html)
ఆ వాక్యాలు ఒక ప్రముఖ గజల్ లోనివి. వెంఠనే గజల్ రారాజు మెహదీ హసన్ పాడిన "मोहब्बत करनेवाले कम ना होंगे" అనే ఆ అద్భుతమైన గజల్ వెతుక్కుని విని ఆనందించాను. నాలాంటి సంగీతప్రియుల కోసం ఇక్కడ షేర్ చేద్దామనిపించింది.


ఈ గజల్ సాహిత్యాన్ని రాసిన ఉర్దూ కవి పేరు అబ్దుల్ హఫీజ్. 'హోషియార్ పూర్' అనే ఊరివాడవడం వల్ల ఆయనను "హఫీజ్ హోషియార్ పురీ" అని పిలుస్తారు. మెహదీ హసన్ గళమే కాక ఈ గజల్ సాహిత్యం చాలా చాలా బావుంటుంది. ఇదే గజల్ ఇక్బాల్ బానో గారూ, ఫరీదా ఖన్నుమ్ గారూ పాడిన లింక్స్ యూట్యూబ్ లో ఉన్నాయి. కానీ మెహదీ హసన్ పాడినది వింటుంటే మాత్రం గంధర్వ గానం.. అనిపించకమానదు!ఆ ఆలాపనలు.. స్వరం నిలపడం.. ఆహ్.. అంతే!

మెహదీ హసన్ మాటలతో ఉన్న ఓల్డ్ రికార్డింగ్:
http://youtu.be/NQ3rRwSl__8




సాహిత్యం:

मोहब्बत करनेवाले कम ना होंगे
तेरी महफ़िल में लेकिन हम ना होंगे

ज़माने भर के ग़म या इक तेरा ग़म
ये ग़म होगा तो कितने ग़म ना होंगे

अगर तू इत्तफ़ाक़न मिल भी जाये
तेरी फुरक़त के सदमें कम ना होंगे

दिलों की उलझनें बढ़ती रहेंगी
अगर कुछ मशवरे बहम ना होंगे

'हफ़ीज़' उन से मैं जितना बदगुमाँ हूँ
वो मुझ से इस क़दर बरहम ना होंगे

अब के हम बिछड़े तो..

గజల్ రారాజు మెహదీ హసన్ గజల్స్ లో ఇదొకటి చాలా బావుంటుంది. అసలా సాహిత్యం ఎంత గొప్పగా ఉంటుందో!

तू खुदा है, न मेरा इश्क फरिश्तों जैसा
दोनों इंसान हैं तो क्यों इतने हिजाबों में मिले..!


"अब के हम बिछड़े तो शायद कभी ख़्वाबों में मिले
जिस तरह सूखे हुए फूल किताबों में मिले.."
మొదట ఈ పల్లవిని నేను "జుబేదా" సినిమాలో విన్నా. చివరలో కరిష్మా అంటుందీ వాక్యాలు.. అప్పుడవి బావున్నాయని రాసి పెట్టుకున్నా. తర్వాత ఇది మెహదీ హసన్ గజల్ అని తెలిసింది. కవి శ్రీకాంతశర్మ గారు ఓసారి నాన్నగారి ప్రోగ్రాం(నిశ్శబ్దం గమ్యం) కోసం ఈ గజల్ పల్లవిని ఇలా తెలుగీకరించారు ..

"ఇపుడు విడితే ఏమిలే కలిసేము రేపటి కలలల్లో
పుస్తకములో వాడిపోయిన పూలు మిగిలిన తీరుగా.. 
ఇపుడు విడితే ఏమిలే..."

ఎంత బాగుందో కదా! 
ఏదో చిత్రంలో వాడుకున్నారు కూడా ఈ గజల్ ను. ఇదే పాట గజల్ గాయని ఇక్బాల్ బానో పాడినది కూడా ఉంది కానీ మెహదీ హసన్ స్వరంలో ఉన్న మేజిక్ వేరే కదా.

 

 గజల్: अब के हम बिछड़े तो
పాడినది, స్వరపరిచినది: मेहदी हसन
సాహిత్యం: अहमद फ़राज़

 अब के हम बिछड़े तो शायद कभी ख़्वाबों में मिले
जिस तरह सूखे हुए फूल किताबों में मिले

ढूँढ उजड़े हुए लोगों में वफ़ा के मोती
ये खजाने तुझे मुमकिन है खराबों में मिले
((अब के हम बिछड़े))

तू खुदा है न मेरा इश्क फरिश्तों जैसा
दोनों इंसान हैं तो क्यों इतने हिजाबों में मिले
((अब के हम बिछड़े))

ग़म-ए-दुनियां भी ग़म-ए-यार में शामिल करलो
नशा बहता है शराबों में तो शराबों में मिले
((अब के हम बिछड़े))

अब न वॊ मैं हूँ  न  तू  है  न वो माज़ी है फ़राज़
जैसे तुम साये तमन्ना के सराबों में मिले
((अब के हम बिछड़े))

***     ***     ***
కొన్నేళ్ళ క్రితం 'టివిఎస్ సారెగమ' లో మహమ్మద్ వకీల్ అనే అబ్బాయి ఈ గజల్ పాడాడు. ఆ లింక్ కూడా యూట్యూబ్ లో దొరికింది. చిన్నవాడైనా అతని గొంతు ఎంత బావుంటుందో చెప్పలేను. ఆసక్తి ఉన్నవాళ్ళు అతడు పాడిన గజల్ క్రింద లింక్ల్ వినండి..
https://www.youtube.com/watch?v=52tUWl7PcH0

"आदमी आदमी को क्या देगा .."

 కాలేజీ రోజుల్లో తెగ విన్న గజల్ ఆల్బంస్ లో ఇదీ ఒకటి. "Someone-Somewhere" అని జగ్జీత్ సింగ్, చిత్రా సింగ్ ఇద్దరు పాడిన ఆల్బమ్. సంగీతం జగ్జీత్ చేసారు. సాహిత్యం: సుదర్షన్ ఫకీర్. ఇందులో నాకు బాగా నచ్చే కొన్ని గజల్స్ లింక్స్ ఇస్తున్నా.. 

 మొదట ఈ ఆల్బమ్ లో చాలా నచ్చే గజల్... "आदमी आदमी को क्या देगा .."


Lyrics:
1) आदमी आदमी को क्या देगा 
जो भी देगा वहीं खुदा देगा 

मेरा कातिल ही मेरा मुन्सिफ हैं 
क्या मेरे हक़ में फैसला देगा 

जिन्दगी को करीब से देखो 
इसका चेहरा तुम्हें रुला देगा 

हमसे पूछो दोस्ती का सिला 
दुश्मनों का दिल हिला देगा 

इश्क का जहर पी लिया फ़ाकिर
अपने मसीहा भी क्या दवां देगा 

http://www.sangeethouse.com/jukebox.php?songid=42097


2) मॆरॆ दुख की कोई दवां न करॊ
मुझ कॊ मुझ सॆ अभी जुदा न करॊ...

http://www.sangeethouse.com/jukebox.php?songid=42104



3) फ़ासिला तो है मगर कॊई फ़ासिला नहीं
मुझ सॆ तुम जुदा सही..दिल सॆ तॊ जुदा नहीं..

http://www.sangeethouse.com/jukebox.php?songid=42102



4) दिन गुजर गया इंत्ज़ार में
रात कट गई इंत्जार में..

http://www.sangeethouse.com/jukebox.php?songid=42101



5) दॆखा तॊ मॆरा साया मुझ सॆ जुदा मिला
सॊचा तॊ हरकिसी सॆ मॆरा सिलसिला मिला

http://www.sangeethouse.com/jukebox.php?songid=42099



6) मॆरी ज़िंदगी किसी और की 
मॆरॆ नाम का कॊई और हैं..
मॆरा अक्स है सर-ए-आईना
पसॆ आईना कॊई और है.. 
बस आईना कोई और है..

http://www.sangeethouse.com/jukebox.php?songid=42105


***   ***

ఈ ఆల్బమ్ లోని అన్ని గజల్స్ క్రింద లింక్ లో వినచ్చు:
http://www.dhingana.com/hindi/someone-somewhere-songs-ghazals-2a753d1

हमारी साँसों में आज तक वो..

"सदा जो दिल से निकल रही है वो शेर- ए-नग्मॊं में ढल रही हैं.." అనే వాక్యం పదే పదే గుర్తుకువస్తోందివాళ. చక్కని ఈ గజల్ ను ఇద్దరు ప్రముఖ గజల్ గాయకులు ఓ సినిమా కోసం పాడారు.


 "మేరే హుజూర్(1977 )" అనే పాకిస్తాని ఉర్దూ చిత్రం కోసం గాయని 'నూర్ జహాన్' ఈ గజల్ పాడారు. 'Malika-e-Tarannum'  అనే బిరుదు పొందిన నూర్జహాన్ నటి, గాయని కూడానూ! ఒక విలక్షణమైన గొంతు ఆమెది. 'తస్లీమ్ ఫజ్లీ' సాహిత్యాన్ని అందించిన ఈ గజల్ కు 'ఎం.అషారఫ్' సంగీతాన్ని సమకూర్చారు. అదే సినిమా కోసం గజల్ రారాజు 'మెహదీ హసన్' కూడా ఇదే గజల్ పాడారు. 


సినిమాలోని రెండు గజల్స్ ఇక్కడ చూడచ్చు:
female version: 
http://www.youtube.com/watch?v=gMARk6-haOw
male version: 
http://www.youtube.com/watch?v=dTQwVmdhBHw

noorjahan:

 



"మెహదీ హసన్" గజల్ :

 


సాహిత్యం:

हमारी साँसों में आज तक वो हीना की खुशबू महक रही है
लबों पे नग्मॆं मचल रहे हैं नज़र से मस्ती छलक रही है

वो मेरे नज़दीक आते आते हया से एक दिन सिमट गए थे
मेरे खयालों में आज तक वो बदन की डाली लचक रही है

सदा जो दिल से निकल रही है वो शेर- ए-नग्मॊं में ढल रही हैं
के दिल के आँगन में जैसे कोई ग़ज़ल की झांझर झलक रही हैं

तड़प मेरे बेकरार दिल की कभी तो उन पे असर करेगी
कभी तो वो भी जलेंगे इसमें जो आग दिल में दहक रही है

Jagjit Singh's "तुम नह़ी.. ग़म नह़ी.."

కంప్యూటర్ తెరవగానే గూగులమ్మ సుప్రసిధ్ధ గజల్ గాయకుడు, సంగీతకారుడు, గీత రచయిత జగ్జీత్ సింగ్ జయంతి అని చూపించింది..! మరి ఇవాళ జగ్జీత్ పాడిన మంచి గజల్ వినేయాలి కదా.. వినేద్దామా.. 

ముందుగా చిన్న కథ: 

అనగనగనగా "మంచుపల్లకీ" అని 1982 లో వంశీ తీసిన ఒక సినిమా ఉంది కదా..అందులో "మేఘమా దేహమా మెరవకే ఈ క్షణం.. మెరిసినా కురిసినా..కరుగులే జీవనం..." అని జానకి గారు అద్భుతంగా పాడేసిన పాట ఉంది కదా.. పాట ఇక్కడ వినవచ్చు: http://www.raaga.com/player4/id=193388&mode=100&rand=0.06678686570376158 

"మంచుపల్లకీ"  సినిమా "palaivana solai(1981)" అనే తమిళ సినిమా రీమేక్ అని వంశీ గారు ఒక ఇంటర్వ్యూలో చెప్పారు. ఆ పాట తమిల్ సినిమా లోంచి అదే ట్యూన్ తో దిగుమతి అయిపోయింది. తమిళంలో సంగీతం చేసినది "శంకర్ గణేష్".  పాడినది "వాణి జయరాం".
ఆ పాట ఇక్కడ వినవచ్చు: http://www.raaga.com/player4/id=314831&mode=100&rand=0.9681079862639308

ఇదే సినిమాని మళ్ళీ 2009 లో తమిళ్ లోనే రీమేక్ చేసారు. అప్పుడు పాడినది ప్రముఖ హిందీ చిత్ర నేపధ్యగాయని "సాధనా సర్గం". కానీ అసలు ఈ పాట బాణీకి జగ్జీత్ సింగ్ పాడిన ఒక గజల్ ఆధారం. అదే ఇవాళ మనం తలుచుకోబోతున్న అద్భుతమైన గజల్.. "तुम नह़ी.. ग़म नह़ी.. शराब नह़ी..ऎसी तन्हाई का जवाब नह़ी  " అంటే 
"నువ్వు లేవు.. బాధా లేదు.. మధువూ లేదు.. 
  ఇలాంటి ఏకాంతానికి తిరుగే లేదు.." అని అర్థం.

నాకిష్టమైన సంతూర్ వాదన ఇందులో ఎంత బావుంటుందో చెప్పలేను !!

 

Singer: jagjit singh
Lyrics: Sayeed rahi

Lyrics:

तुम नह़ी.. ग़म नह़ी.. शराब नह़ी..

ऎसी तन्हाई का जवाब नह़ी  

गाहे-गाहे इसे पढ़ा कीजे
दिल से बेहतर कोई किताब नह़ी  

जाने किस किस की मौत आई है
आज रुख पे कोई नक़ाब नह़ी  

वोह करम उँगलियों पे गिनते है
द.. नि.. रि.. सा ..रि.. म.. प.. ध..नि.. सा.. ध.. नि.. प.. ग..
जुल्म का जिनकी कोई हिसाब नह़ी

ఈ గజల్ లో ప్ర్రతి చరణం ఆహా అనిపిస్తుంది.. రెండో చరణంలో "ఇవాళ ఆమె ముఖానికి ముసుగు లేదు.. ఎంతమందిని చావు వరించనుందో..." అంటాడు కవి! దానికి కనెక్టింగ్ మూడో చరణం .. "నిత్యం ఘాతకాలను చేసే వాళ్ళు(అమ్మాయిలు) చేసే మంచిపనులను వేళ్లపై లెఖ్ఖ పెట్టచ్చు.. " అంటే "ఈ అమ్మాయిలు వాళ్ల చూపులతో, చేష్టలతో చేసే ఘాతకాలకు అంతే లేదు.. అందుకే వీళ్ళు(ఈ అమ్మాయిలు) చేసే మంచి పనులను వేళ్లపై లెఖ్ఖపెట్టచ్చు.." అని అర్థం .

"మెహదీ హసన్" స్మృత్యర్థం.."రంజిషీ సహీ..."

ఇటీవలే స్వర్గస్థులైన గజల్ రారాజు "మెహదీ హసన్" స్మృత్యర్థం... నాకు బాగా ఇష్టమైన గజల్ "రంజిషీ సహీ..." !

ఈ గజల్ మొదట పాపులర్ అయ్యింది "మెహదీ హసన్" గళంలో. తర్వాత రూనాలైలా, ఆశాభోంస్లే తదితరులు పాడిన వెర్షన్స్ కూడా ఉన్నాయి. రూనాలైలా పాడిన ఈ గజల్ గురించి గతంలో రాసిన టపా.. http://samgeetapriyaa.blogspot.in/2010/08/runa-lailas.html

రచన: Ahmed Faraz

సాహిత్యం నాకు అర్థమైన అర్ధాలతో పాటూ:

रंजिश ही सही दिल ही दुखाने के लिए आ
आ फिर से मुझे छोड़ के जाने के लिए आ ।

रंजिश= వైరం/శతృత్వం

पहले से मरासिम न सही फिर भी कभी तो
रस्म-ओ-रह-ए-दुनिया ही निभाने के लिए आ ।

मरासिम=ఒప్పందం/బంధుత్వం
रस्म-ओ-रह-ए-दुनिया= సమాజపు కట్టుబాట్లు

किस किस को बताएँगे जुदाई का सबब हम
तू मुझ से ख़फ़ा है तो ज़माने के लिए आ ।

सबब= కారణం
ख़फ़ा= కోపం

कुछ तो मेरे पिन्दार-ए-मुहब्बत का भरम रख
तू भी तो कभी मुझ को मनाने के लिए आ ।

पिन्दार= స్వాభిమానం

एक उम्र से हूँ लज़्ज़त-ए-गिरिया से भी महरूम
ऐ राहत-ए-जाँ मुझ को रुलाने के लिए आ ।

लज़्ज़त-ए-गिरिया= బాధ/కన్నీరు తాలూకు రుచి
महरूम= లేకుండా
राहत-ए-जाँ=ప్రశాంత జీవితం

अब तक दिल-ए-ख़ुश’फ़हम को तुझ से हैं उम्मीदें
ये आख़िरी शम्में भी बुझाने के लिए आ ।

दिल-ए-ख़ुश’फ़हम= ఆశావాద హృదయానికి,
शम्में= కొవ్వొత్తి

ఒక గజల్ జ్ఞాపకం..

నేను 7th క్లాస్ లో ఉన్నప్పుడు అనుకుంటా మేము ఢిల్లీ వెళ్ళాము. అప్పుడు రైల్లో ఒక హిందీ పత్రిక మర్చిపోయారు ఎవరో. అందులో ప్రచురించిన ఒక కవిత నాకు చాలా నచ్చింది. అప్పటికి భాషపై పెద్దగా పట్టు కూడా లేదు.రచయిత పేరు ustad Qateel Shifayi అని ఉంది. ఇంటికి వచ్చాకా అర్ధం కాని పదాల అర్ధాలు వెతికి రాసుకుని, ఆ హిందీ పత్రికను జగ్రత్తగా చాలా ఏళ్ళు దాచుకున్నాను. తర్వాత (ఆ కవితను రచయిత పేరుతో సహా) డైరీలో రాసేసుకుని పత్రిక పడేసాను.

కాలేజీ రోజుల్లో ఒకసారి జగ్జీత్ సింగ్ లైవ్ షో ఒకటి టివీలో వస్తూంటే మొత్తం షో అంతా రికార్డ్ చేసుకున్నా. అందులో నేను చిన్నప్పుడు దాచుకున్న ఆ హిందీ కవిత గజల్ గా జగ్జీత్ సింగ్ పాడుతుండగా విని ఆశ్చర్యపోయాను... భలే సంబరపడిపోయాను. డైరీ వెతుక్కుని నే రాసుకున్న పాట సాహిత్యం అంతా అదేనని అర్ధమై సంబరపడిపోయాను.

తర్వాత మళ్ళీ కొన్నేళ్ళకు నేను బ్లాగ్లోకంలోకి వచ్చిన కొత్తల్లో ఒకసారి భైరవభట్ల కామేశ్వరరావు గారి బ్లాగ్ చూసాను. అందులో జుగల్బందీ  అన్న టపాలో ఈ కవిత ప్రస్తావన చూసి సంభ్రమాశ్చర్యాలకు గురైయ్యాను. ఆ ఆనందంలో కాలేజీరోజుల్లో చదివిన కవిత అనేదో వ్యాఖ్య రాసా కానీ తర్వాత ఆ చిన్ననాడు దాచుకున్న కవిత గుర్తుకు వచ్చింది..అప్పటికప్పుడు రికార్డ్ చేసుకున్న ఆ పాత కేసెట్ వెతికి ఆ జగ్జీత్ గజల్ మళ్ళీ విన్నాను.

ఆ కవిత ఎన్నిసార్లు చదివినా, గజల్ విన్నా... తనివితీరదు... అంత ఇష్టం ఆ సాహిత్యం నాకు.
ఇదిగో ఆ గజల్, సాహిత్యం రెండు...





lyrics: 


अपनॆ हॊटॊं पर सजाना चाह्ता हूं (३)
आ तुझॆ मॆ गुनगुनाना चाह्ता हूं(२)

कॊई आसूं तॆरॆ दामन पर गिरा कर(३)
बून्द कॊ मॊती बनाना चाह्ता हूं
आ तुझॆ मॆ गुनगुनाना चाह्ता हूं(२)

थक गया मैं करतॆ करतॆ याद तुझकॊ(३)
अब तुझॆ मैं याद आना चाह्ता हूं
अपनी हॊटॊं पर सजाना चाह्ता हूं


छा रहा है सारी बस्ती मैं अंधॆरा
रोशनी कॊ घर जलाना चाह्ता हूं
आखरी हिच्की तॆरॆ जानॊं पे आऎ
आखरी हिच्की...(३)
आख्री हिच्की तॆरॆ जानॊं पे आऎ
मौत भी मैं शयराना चाह्ता हूं

कभी यू भी तॊ हॊ..

'97, '98 ప్రాంతంలో జగ్జీత్ సింగ్ స్వరపరిచి, అన్ని గజల్స్ పాడిన ఓ ఆల్బం "Silsilay". అందులోని ఆఖరిదైన " कभी यू भी तॊ हॊ.." గజల్ చాలా బావుంటుంది. ఈ ఆల్బంలోని అన్ని గజల్స్ కీ జావేద్ అఖ్తర్ సాహిత్యాన్ని అందించారు.






singer &composer : Jagjit singh
Lyrics: Javed akhtar
Album: Silsilay

कभी यू भी तॊ हॊ (2)
दरियां का साहिल हॊ
पूरॆ चांद की रात हॊ
और तुम आऒ..
कभी यू भी तॊ हॊ..(2)

परियॊं की मेह्फिल हॊ
कॊइ तुम्हारी बात हॊ
और तुम आऒ..
कभी यू भी तॊ हॊ..(2)

कभी यू भी तॊ हॊ
ऎ नरम मुलायम ठंडी हवाऎं,
जब घर सॆ तुम्हारॆ गुजरॆ
तुम्हारी खुष्बू चुराऎं..
मॆरॆ घर लॆ आऎं
कभी यू भी तॊ हॊ..(2)

सूनी हर मेह्फिल हॊ
कॊई ना मॆरॆ साथ हॊ
और तुम आऒ..
कभी यू भी तॊ हॊ..(2)

कभी यू भी तॊ हॊ
ऎ बादल ऐसा टूट्कॆ बरसॆ
मॆरॆ दिल की तरहा मिलनॆ कॊ
तुम्हारा दिल भी तरसॆ..
तुम निक्लॊ घर सॆ...
कभी यू भी तॊ हॊ..(2)

तन्हाई हॊ.. दिल हॊ..
बूंदॆ हॊ..बरसात हॊ...
और तुम आऒ..
कभी यू भी तॊ हॊ..(2)


ఈ ఆల్బం లోని అన్ని పాటలూ ఇక్కడ వినచ్చు:
http://www.smashits.com/silsilay-jagjit-singh-javed-akhtar/songs-5493.html

ये आइने से ( Hariharan's ghazal)

song: ये आइने से

Singer: Hariharan

Album: Kaash

Lyrics:

ये आइने से अकेले मै गुफ्थ्गु  क्या हैं  

जो मै नही हू फिर तेरे रूबरू क्या हैं (ये आइने)

इसी उम्मीद पे काटी है ज़िंदगी मै ने(2)

वो काश पूछते मुझसे के आर्ज़ू क्या है(2)

जो मै नही हू ..फिर तेरे रूबरू क्या है

ये रंग गुल ये शफक और ये ताबिशे  अंजुम (2)
तेरे जमाल नही है तो चार्ज़ू क्या है(2)

जो मै नही हू फिर तेरे रूबरू क्या है(ये आइने)

क्यों  उनके  सामने तुम दिल कि बात करते  हो (2)

जो खुद समझ्ते नही दिल की आबुरू क्या है(2)

जो मै नही हू फिर तेरे रूबरू क्या है

ये आइने से अकेले मैन गुफ्थ्गू क्या है

गुफ्थ्गु क्या है ...गुफ्थ्गु  क्या है

ये आइने से अकेले मै गुफ्थ्गू क्या है ..

Runa laila's "रंजिश ही सही... "

నాకు బాగా ఇష్టమైన గజల్స్ లో ఒకటి "రంజిషీ సహీ..."

ఈ గజల్ మొదట పాపులర్ అయ్యింది ప్రముఖ గజల్ రారాజు "మెహదీ హసన్" గళంలో. అది ఇక్కడ వినచ్చు.

నాకయితే ఈ గజల్ ను గాయని "రూనా లైలా" గళంలో వినటం బాగా ఇష్టం. "దమాదమ్ మస్త్ కలందర్.." అంటూ దేశాన్ని ఓ ఊపు ఊపిన రూనా లైలా ప్రత్యేకమైన గాత్ర శైలి గురించి ఎంత చెప్పినా తక్కువే. ఏ వాయిద్యాలు లేకుండా రూనా లైలా పాడిన ఈ గజల్ ను ఇక్కడ వినవచ్చు.

ఆర్కెస్ట్రా తో రూనా లైలా పాడిన "రంజిషీ సహీ..."

సాహిత్యం: Ahmed Faraz

रंजिश ही सही दिल ही दुखाने के लिए आ
आ फिर से मुझे छोड़ के जाने के लिए आ ।

पहले से मरासिम न सही फिर भी कभी तो
रस्म-ओ-रह-ए-दुनिया ही निभाने के लिए आ ।

किस किस को बताएँगे जुदाई का सबब हम
तू मुझ से ख़फ़ा है तो ज़माने के लिए आ ।

कुछ तो मेरे पिन्दार-ए-मुहब्बत का भरम रख
तू भी तो कभी मुझ को मनाने के लिए आ ।

एक उम्र से हूँ लज़्ज़त-ए-गिरिया से भी महरूम
ऐ राहत-ए-जाँ मुझ को रुलाने के लिए आ ।

अब तक दिल-ए-ख़ुश’फ़हम को तुझ से हैं उम्मीदें
ये आख़िरी शम्में भी बुझाने के लिए आ ।

గజల్స్---హరిహరన్ !!

(సాహిత్యం పట్ల,ఉర్దూ భాష పట్ల ఉన్న మక్కువ వల్లనేమో గజల్స్ అంటే నాకు ప్రాణం.నా పరిధికి తెలుసున్న కొన్ని గజల్స్,వాటి విశేషాలని ఈ టపాలో పొందుపరచాలని చేసిన ప్రయత్నంలో ఏవైనా తప్పులు,పొరపాట్లు ఉంటే అర్ధంచేసుకోగలరు.)

సాహిత్యపరంగా "గజల్" అంటే ""ప్రేమికతొ మాట్లాడటం" అని అర్ధం.ఉర్దూ పద్యరూపాల్లో ప్రముఖమైన ఈ "గజల్" ఉర్దూ సాహిత్యానికి ఆత్మ అనే చెప్పాలి. ప్రేమ యొక్క అందాన్ని,ఎడబాటులోని వేదనను,ఆ వేదనలొ దాగి ఉన్న తియ్యని బాధను వ్యక్తీకరించే పద్యరుపాన్ని ఉర్దులో "గజల్" అంటారు. ప్రేమ, ఎడబాటు గజల్స్ లోని ప్రధాన ఇతివృత్తాలు. వీటి సంగీతానికి హిందుస్తాని రాగాలు ఆధారం. హిందుస్తానీ లలితశాస్త్రీయ సంగితంలోని ఒక శైలిగా ఈ గజల్ ను పరిగణిస్తారు. సాధారణంగా 5 verses నుంచీ మొదలైయ్యే ఈ పద్యరూపం 25 verses దాకా రాస్తూ ఉంటారు. ఈ పద్యరూపం ఆఖరి verseలో ఎక్కువగా కవి యొక్క కలం పేరు ఉంటూంటుంది.
సాహిత్యాన్ని, సంగీతాన్నీ కలగలిపి ఒక గజల్ గాయకుడు/గాయని తన పాట ద్వారా శ్రొతలకు ఉన్నతస్థాయిలో, ఒక వైవిధ్యమైన సంగీత మాధ్యమాన్ని అందిస్తారు.పద్య సందేశంతో పాటూ, తమ హావభావాలతో గజల్ గాయకులు తమదైన ప్రత్యేక ముద్రను ఏర్పరుచుకుంటారు. చాలా మంది గజల్ గాయకులు పాటతో బాటుగా హార్మోనియమ్ ను కూడా వాయిస్తారు.ఇదీ క్లుప్తంగా గజల్ కధ.

గజల్ యొక్క పుట్టుపూర్వోత్తరాల్లోకి వెళ్తే ఆరవ శతాబ్దంలో ఇది జన్మించింది.ఇన్డో_పెర్సో_అరబిక్ నాగరికతకు సంబంధించిన పద్యరూపల్లో గజల్ ఒకటి.13వ శతాబ్దాన్తం లో అమీర్ ఖుస్రో(1253-1325) అనే సంగీతకరుడు దీనిని పరిచయం చేసాడు.బ్రజ్ భాషలో ఇతడు రాసిన రచనలు చాలా ప్రశంసలనందుకున్నాయి. సితార్,ఢోలక్ లాంటి వాయిద్యాలని, "కవ్వాలీ" ను కూడా ఇతడే పరిచయం చేసాడని కొందరంటారు.

ప్రైవేటు ఆల్బమ్స్ కాకుండా మన హిందీ సినిమాల్లో కూడా కొన్ని అద్భుతమైన గజల్స్ ఉన్నాయి. వాటిలో నాకిష్టమైన కొన్ని సినిమా గజల్స్:
1)"Arth" సినిమాలో అన్నీ గజల్సే. జగ్జీత్ సింగ్ స్వరపరిచి, పాడిన ఈ గజల్స్ ఎంతో వీనుల విందుగా ఉంటాయి. చిత్రా సింగ్ పాడిన "తూ నహీ తో జిందగీ మే ఔర్ క్యా రెహ్ జాయెగా..."తో సహా మొత్తం అన్ని గజల్స్ నచ్చే ఆల్బం ఇది.

2)Rahte The Kabhi - Mamta
Singer: Lata Mangeshkar / Music; Roshan / Lyric: Majrooh

3)Rang Aur Noor Ki Barat - Gazal
Singer; Mohd Rafi / Music; Madan Mohan / Lyric: Sahir

4)Dil Dhoondhata Hai - Mausam
Singer; Bhupinder / Music: Madan Mohan / Lyric: Gulzar

5)Zindagi Jab Bhi - Umrao Jan Ada
Singer: Talat Aziz / Music; Khaiyyaam / Lyric; Shahryar

6)Aaj Socha To Aansoo Bhar Aaye - Haste Zakham
Singer: Lata Mangeshkar / Music; Madan Mohan / Lyric: Kaifi Azmi

7)Chupke Chupke Raat Din - Nikaah
Singer: Ghulam Ali / Music: Ghulam Ali / Lyric: Hasrat Mohani

8)Hai Isi Mein Pyar Ki Aabroo - Anpadh
Singer: Lata Mangeshkar / Music: Madan Mohan / Lyric: Raja Mehdi Ali Khan

9)Hotonse chulo tum mera geet amar kardo..
Singer:jagjit singh

10)seene mein jalan - Gaman - suresh wadkar

11)Tum ko dekhaa to ye khayaal aayaa - saath saath --jagjit&chitra singh

12)Hosh Walon Ko Khabar Kya - Sarfarosh - Jagjit Singh

13)yu hasraton ke daag mohobbat mein dho liye - adaalat -- lata

14)kisi nazar ko tera intezaar aaj bhi hai -- Aitbaar -Bhupinder&Asha Bhonsle


TVలో jagjit singh, talat aziz, peenaaz masaani, runa laila...ఇలా కొందరి లైవ్ కాన్సర్ట్స్ వచ్చినప్పుడు టేప్ రికార్డర్, వైర్లు పెట్టుకుని, అర్ధరాత్రి దాకా కూర్చుని నచ్చిన గజల్స్ అన్నీ రికార్డ్ చేసుకున్న కాలేజీ రోజులు...మరువలేనివి..!! రూనా లైలా పాడిన "रंजिशी सही दिल ही दुखानॆ के लियॆ आ....आ फिर मुझे तू छॊड्कॆ जानॆ के लियॆ आ...."చాల ఇష్టమైనది నాకు. ఈ గజల్ కు मेहदी हसन గారి వెర్షన్ కూడా ఉంది.ఇంకా...jagjit&chitra పాడినవి,గుల్జార్ గారు,జావేద్ అఖ్తర్ గారు రాసినవి కొన్ని,తలత్ అజీజ్ గారు పాడినవి కొన్ని..ఇలా కొన్ని ప్రైవేట్ ఆల్బమ్స్ బాగుంటాయి.
hariharan:
గజల్ అనగానే మెహదీ హసన్, గులామ్ అలీ, జగ్జీత్ సింగ్, పీనాజ్ మసానీ, చందన్ దాస్,రూనా లైలా,హరిహరన్...అందరూ గుర్తు వస్తారు.గజల్ అనగానే నాకు మాత్రం ఒక్క హరిహరన్ గుర్తుకొస్తారు.ఆ గాత్రంలోని మధురిమ, ఉత్సాహం అపూర్వం. అది అమృత గానం. నేను కరిగి, లీనమైపోయే కొన్ని గాత్రాలలో ఇది ఒకటి. నేను ఆయన వీరాభిమానిని. నా దగ్గర ఆయనవి చాలా ఆల్బమ్ లు ఉన్నా, నాకు వాటిల్లో ఇష్టమైనవి రెండే రెండు.ఆయన స్వయంగా స్వరపరిచిన Horizon(1988), Kaash(2000). రెండిటిలో అన్ని గజల్సూ బాగుంటాయి.
Horizon లొ అన్నీ ఆయనే స్వరపరిచి,గానం చేసారు. ""आज भी है मॆरॆ कदमॊ के निशा आवारा...." నా ఆల్ టైమ్ ఫేవరేట్. ఆ ఘజల్ మొత్తం బాగా నేర్చుకుని, పాడాలని చిన్నప్పటి నుంచీ కోరిక...ఎప్పటికి తీరుతుందో..!ఆల్బంలో మిగిలిన గజల్స్:
** "हम् नॆ काटि है तेरे याद मे राते अक्सर...."
** "तुझे कसम है साक़िया...शराब ला.....शराब दे..."
** "बन नहि पाया जो मॆरा हम्सफ़र...केह ना उसॆ..."
** "क्या खबर थी..."
** "फूल के आस पास रहते है.."
** "सागर है मॆरा खाली..लादॆ शराब साकी...है रात ढल्नॆ वाली..लादॆ शराब साकी.."ఈ పాటల్లోని ఇంటర్లూడ్స్ లో సంతూర్ ఎంత బాగా వాయిస్తారో..అన్నట్టు,నాకు సంతూర్ వాయిద్యమంటే చాలా ఇష్టం.. !!

ఇక Kaashలో ఆయన సంగీతం సమకూర్చి పాడిన గజల్స్ మనసును తాకుతాయి..ఈ ఆల్బమ్ కి 2000 లో స్క్రీన్ వీడియోకాన్ "బెస్ట్ నాన్_ఫిల్మ్ ఆల్బమ్" అవార్డు వచ్చింది.
** "काश ऐसा कोइ हुम्दुम हॊता...".
** "ये आयिनॆ सॆ अकॆलॆ मे जुस्त्जू क्या है...."
** "आन्धिया आती थी..."
** "अब कॆ बरस.."
** "झूम लॆ..." మొదలైనవి బాగుంటాయి.
తన స్నేహితుడైన Leslie Lewis తో కలిసి హరిహరన్ రిలిజ్ చెసిన Colonial Cousins అనే ఫ్యూజన్ ఆల్బం ఎన్త పొపులర్ అయ్యిందో అందరికీ తెలిసున్నదే.5,6 ప్రాంతీయభాషల్లో సినిమా పాటలు పాడిన హరిహరన్ తెలుగులో కూడా కొన్ని మంచి పాటలు పాడారు. (నేను ఇక్కడ కేవలం గజల్స్ గురిన్చి రాస్తున్నాను కాబట్టి ఆయన పాడిన తెలుగు సినిమా పాటల గురించి రాయటం లేదు). ఆయన గురించిన మరిన్ని వివరాలు,ఆయన పాడిన ఆల్బమ్స్, వాటి వివరాలూ ఆసక్తి ఉన్నవారు ఈ క్రింది వెబ్సైటులో చదవవచ్చు.http://www.nilacharal.com/enter/celeb/hariharan.asp